Posadowienie na ławach fundamentowych – budynki bez dna

W poprzednim artykule tej serii przedstawiłem sytuację wyjściową w jakiej znajdują się fundamenty budynku posadowionego na ławie i ścianach fundamentowych. Jeśli jeszcze nie czytałeś artykułu pod tytułem „Grunty nieprzepuszczalne (glina) i ich wpływ na zalewanie budynków” wprowadzającego w tematykę zalewania i zawilgoceń ścian i tynków – serdecznie zachęcam. Będzie Ci zdecydowanie łatwiej wejść e temat tego tekstu, w którym omawiam drogi jakimi woda zalewa budynki. 

Podczas wizji lokalnych na obiekcie posadowionym na ławach, mam możliwość przekonać się, o ile lepszym rozwiązaniem byłaby płyta fundamentowa – płyta stanowiąca szczelne dno budynku. I zupełnie jak ze zdrowiem, o jej dobrodziejstwie przekonujemy się dopiero wtedy, gdy jej brak. 

Sposób posadowienia obiektu na ławach żelbetowych monolitycznych i ścianach fundamentowych narzuca konieczność wykonania szeregu dalszych rozwiązań technicznych dla obiektu – w tym wykonania prawidłowej izolacji przeciwwodnej. 

Izolacje przeciwwodne budynku, np. domu jednorodzinnego to (lista):

1. Powłokowa 2 warstwowa izolacja pionowa ścian fundamentowych od ławy ponad poziom gruntu
2. Pozioma izolacja ścian fundamentowych
3. Powłokowa izolacja pozioma na chudziaku z wywinięciem po fasecie na ściany
4. Izolacja styku chudziaka i ścian w postaci fasety
5. Izolacje przejść technologicznych rur i innych mediów przez ściany i chudziak

Koniecznością jest wykonanie fasety i izolacji poziomej na chudziaku. Tej będącej ciężką izolacją przeciwwodną pod całą powierzchnią posadzki. W zdecydowanej większości przypadków izolacji tej nie ma lub jest wykonana nieprawidłowo, co powoduje, że

Budynki posadowione na monolitycznych ławach fundamentowych nazywam obiektami bez szczelnego dna. 

Dlaczego tak? Spójrzmy jak to zwykle wygląda i do czego prowadzi.

Chodzi o to, że wszystkie ściany takiego obiektu (zewnętrzne i wewnętrzne) stoją na ławach fundamentowych. Pomiędzy te ściany fundamentowe zasypany i zagęszczony jest piasek, a następnie wylewany jest chudziak, czyli beton klasy B15 wyrównujący i stabilizujący nieco teren na potrzeby wykonania następnych kroków budowlanych. 

Na chudziaku układana jest zwykle izolacja przeciwwilgociowa w postaci papy lub folii z wywinięciem na wszystkie ściany. Następnie układana jest warstwa izolacji termicznej w postaci styropianu lub styroduru, a na niej z kolei wylewana jest warstwa posadzki betonowej z np. mixokreta czyli tzw. beton z agregatu. Tak wygląda najczęściej budowa domów jednorodzinnych przez firmy „kompleksowo” budujące takie domy lub bliźniaki.

Problem polega jednak na tym, że opisany powyżej układ warstw nie jest prawidłowo zaizolowany, a dowodem na to jest ilość telefonów i maili jakie dostaję od właścicieli zalewanych budynków.

Przeanalizujmy szybko rysunki z projektu domu jednorodzinnego i przekonajmy się, gdzie są nieszczelności prowadzące do zalania, niszczenia ścian i tynków. 

Przekrój domu posadowionego na ławach fundamentowych

Przekrój przez budynek jednorodzinny w zabudowie bliźniaczej posadowiony na ławach fundamentowych

Wszystkie moje kolejne rozważania i schematy prowadzę na podstawie tego przekroju wyjętego z prawdziwego projektu budowlanego. Widzimy wypis warstw przekroju podłogi, a w szczególności w punkcie 4 jest 2x papa termozgrzewalna. Papa ta moim zdaniem nie jest właściwym materiałem izolacyjnym. I umiem to uargumentować. 

Zawilgocenia i zalania budynków

Ludzie w swoich mailach piszą o wilgoci podchodzącej kapilarnie w ścianach fundamentowych czy też ścianach przyziemia, podmakaniu ścian w garażu, zalanej posadzce, wodzie w warstwie styropianu, zawilgoconym tynku czy uszkodzonej i odchodzącej farbie ze ścian czy w końcu o wilgoci pod oknami tarasów budowanych na wysokości terenu. 

Założenia projektowe

Kiedy przeglądam projekty budynków posadowionych na ławach zastanawia mnie to, że mamy tam do czynienia z dużą ilością założeń, choć jest mowa o konieczności wykonania badań np. gruntu czy poziomu wody gruntowej. I tak czytamy, że:

„należy wykonać badania geologiczne gruntu w miejscu posadowienia budynku. Projekt fundamentów musi być zawsze adoptowany do warunków lokalnych przez uprawnionego projektanta. Wobec braku danych o gruncie w miejscu posadowienia, wymiary fundamentu przyjęto w projekcie w taki sposób, aby maksymalne obciążenie gruntu pod fundamentem na poziomie posadowienia było równomierne i nie przekraczało wartości 150kPa. Przyjęto również, że poziom wód gruntowych znajduje się poniżej poziomu posadowienia budynku.”

Projekty sprzedawane w tysiącach kopii charakteryzują się tym, że nie są dostosowane do warunków faktycznie panujących na miejscu budowy. 

Przyjmuje się pewne założenia, a brak adaptacji do warunków oznacza, że cały projekt jest następnie zrealizowany w takim ogólnym założeniu. Wszystkie elementy, w tym izolacja przeciwwilgociowa zakłada, że nie będzie wody powyżej poziomu posadowienia. Ale jeśli jednak coś się zdarzy i woda będzie wyżej (lub woda opadowa zacznie zalewać fundamenty), to cały projekt (i zrealizowany budynek) jest całkowicie na to nieprzygotowany. To jest właśnie najstraszniejsza konsekwencja założenia, że nie będzie wody. Ani rodzaj izolacji (przeciwwilgociowa, a nie ciężka izolacja przeciwwodna), ani budulec nie są zaprojektowane na kontakt z wodą gruntową, bo ta przecież miała pozostać poniżej poziomu posadowienia. 

Co ciekawe, jak udowadniam w artykule o gruntach nieprzepuszczalnych, najczęściej takie budynki nie są wcale zalewane wodą gruntową, ale wodą opadową gromadzącą się w zasypanym piaskiem wykopie w gruncie rodzimym (najczęściej słabo przepuszczalnym).

Rzućmy na chwilę okiem na poniższy schemat, przekrój przez fundament takiego budynku, a następnie omówimy sobie wszystko po kolei i ustalimy, którędy woda przedostaje się do wnętrza i jaką drogą wnika w strukturę ścian, tynku czy posadzki.

Posadowienie na ławach fundamentowych – budynek bez dna (schemat 1)

Na schemacie nr 1 widzimy przekrój przez budynek posadowiony na ławach fundamentowych. Widzimy samą ławę oraz ścianę fundamentową. Widzimy poziom gruntu na zewnątrz budynku oraz przekrój przez warstwy podposadzkowe z chudziakiem, papą jako izolacją przeciwwilgociową, styropianem jako izolacją termiczną. Widzimy, że zgodnie z opisami z projektów papa jest wywinięta na ścianę, a to oznacza tylko tyle, że jest do niej równolegle ułożona, bo przecież nie jest w żaden sposób wklejona w ścianę, ani też nie przechodzi pod ścianą jako jedna wspólna warstwa izolacji poziomej pod całym budynkiem.

Posadowienie na ławach fundamentowych poziom wody grupowej poniżej poziomu posadowienia (schemat 2)

Na schemacie nr2 zaznaczyłem poziom wody gruntowej zgodnie z założeniem projektowym, czyli woda znajduje się poniżej poziomu posadowienia.

Posadowienie na ławach fundamentowych izolacja pionowa ściany fundamentowej (schemat 3)

Na schemacie nr3 wskazuję, gdzie powinna być zaaplikowana izolacja pionowa ławy i ściany fundamentowej. Proszę zwrócić uwagę, że izolacja ta koniecznie powinna być również na wewnętrznej powierzchni ściany, czyli pod posadzką, bo tam też jest grunt, który też może być wilgotny i nasączać ścianę. A jeśli jej nie ma, a budynek z posadzką już stoi, to w zasadzie nie ma możliwości na wtórne wykonanie tej izolacji. I to jest częsty problem budynków właśnie tak posadowionych.

Posadowienie na ławach fundamentowych poziom wody grupowej powyżej poziomu posadowienia (schemat 4)

Na schemacie nr4 wskazuję, że poziom wody gruntowej może się jednak czasem podnieść, a to oznacza, że woda może nawilżać ścianę fundamentową po obu jej stronach równomiernie. Należy przy tym pamiętać, że grunt to naczynie połączone, więc poziom wody w takim naczyniu jest taki sam (lub bardzo zbliżony) po obu stronach ściany.

Posadowienie na ławach fundamentowych poziom wody grupowej powyżej poziomu posadzki (schemat 5)

Na schemacie nr 5 pokazuję, że jednak czasem poziom wody gruntowej może się podnieść jeszcze bardziej, a to oznacza, że woda gruntowa napiera na posadzkę od jej spodu. I teraz prześledźmy, na co dokładnie napiera i jak te elementy mogą sobie z tym ciśnieniem hydrostatycznym wody poradzić. Nadmienię tylko, że sobie nie poradzą…

Otóż chudziak to prawie beton. Nie ma absolutnie żadnych walorów izolacyjnych. Jest tylko warstwą pomocniczą wykonywaną głównie po to, żeby nie chodzić po błocie na budowie. Wszystko co istotne wykonuje się ponad chudziakiem.

Papa jest izolacją, która tylko leży na chudziaku. Leży, to znaczy nie jest z nim w żaden sposób związana czy przyklejona. Woda po przedostaniu się przez chudziak (przesącza się przez niego jak przez gąbkę) zaczyna rozpływać pod całą jej powierzchnią, po czym dopływa do ścian. Ciśnienie hydrostatyczne napiera, dąży do wyrównania poziomu wody na zewnątrz i wewnątrz budynku, więc woda podnosi swój poziom i wpływa pomiędzy ścianę, a chudziak, a zaraz potem ponad wywiniętą na nim papę. Dlatego mówię, że wywinięcie papy wręcz może ułatwiać przedostawanie się wody w górę do warstwy styropianu.

W warstwie styropianu woda znowu może niczym nie skrępowana rozlać się po całej powierzchni obiektu. Na styropianie leży folia budowlana, więc woda ta nie ma jak odparować i jest uwięziona w warstwie izolacji termicznej na długo. Zresztą sam styropian też nie przepuszcza wody, która zaczyna wnikać w tynki ścian zewnętrznych i wewnętrznych. Po nich kapilarnie jest podciągana aż ponad poziom posadzki. I wtedy właśnie zostaje zauważona jako mokra plama na ścianie, zawilgocenie czy zniszczenie tynku.

Jeśli poziom wody gruntowej podniesie się naprawdę wysoko, a piwnica czy garaż jest dużo niżej niż poziom gruntu, to woda może wypłynąć i dosłownie zalać pomieszczenia przyziemia. I wtedy mamy do czynienia nie tylko z wodą pod posadzką, ale z zalaniem garażu lub piwnicy z całym zgromadzonym tam dobytkiem.

Rzut domu posadowionego na ławach fundamentowych

Na poniższym rzucie przedstawiam obrys połączenia wszystkich ścian z posadzką wewnątrz budynku. Są to styki chudziaka i ścian oraz posadzki i ścian, a więc miejsca którymi woda może wpływać z gruntu do wnętrza budynku (na chudziak), a nawet do pomieszczeń. Najgorsze, że kiedy woda wleje się tymi stykami na powierzchnię betonu podkładowego, to wszystkie ściany piją wodę zalegającą pod posadzką w strefie izolacji termicznej czyli styropianu.

Rzut domu typu bliźniak z zaznaczeniem styku posadzki i ścian

A teraz jeszcze wyobraźmy sobie, że ściany takiego budynku nie są betonowe, ale murowane z bloczka betonowego lub jeszcze gorzej, z bloczka sylikatowego. Na schemacie nr 6 pokazuję, że nie tylko tynk ścian fundamentowych namaka, ale sama ściana pije wodę i nasącza się nią jak gąbka. O zawilgoconych murach z bloczków betonowych napisałem cały oddzielny artykuł, który goraco polecam jako niemalże niezbędne uzupełnienie tego tekstu.

Posadowienie na ławach fundamentowych ściana fundamentowa z bloczka (schemat 6)

W takiej sytuacji nie można mówić tylko o wodzie pod posadzką, bo woda jest dosłownie w strukturze konstrukcji obiektu. Nasączone bloczki sylikatowe mają niższą wytrzymałość i zaczyna się proces ich degradacji. Z czasem taki mur może pękać i osiadać.

Posadowienie na ławach fundamentowych ściana fundamentowa z nawilżonego bloczka (schemat 7)

Osuszanie budynku po uszczelnieniu przecieków

Osuszenie jest niezwykle trudne, gdyż niemalże nie sposób wykonać izolacji pionowej murów po ich wewnętrznej stronie – wymaga to usunięcia posadzki, a to już poważny remont. Czasem mur jest już tak zniszczony, że należy go etapami wymienić na beton, co z kolei oczywiście jest trudne technologicznie, długotrwałe i kosztowne.

Usuwanie wody spod posadzki poprzez wykonywanie w niej otworów, aby tłoczyć tam suche powietrze, oraz kolejnych otworów, aby odbierać powietrze już nawilżone wodą spod posadzki trwa, ale jest to proces, który można wykonać tylko wtedy, kiedy przyczyna zalewania obiektu jest już usunięta. W przeciwnym razie kolejne zalanie całkowicie zniszczy efekt osuszania budynku.

Stojąca pod posadzką woda wsiąka w bloczek i tynk uszkadzając go

Remonty starych kamienic

Remonty starych kamienic, które rzecz jasna są posadowione na ławach fundamentowych odbywa się w taki sposób, że posadzka jest usuwana całkowicie, a mury są odkopywane z obu stron. Następnie wykonuje się izolację pionową po obu stronach ścian zewnętrznych przy czym po wewnętrznej tylko do poziomu planowej nowej posadzki. Na nowy chudziak aplikuje się izolację bez spoinową z materiałów bitumiczno-polimerowych albo szlamów mineralnych w co najmniej 2 warstwach. Wykonuje się również fasetę, czyli specjalne wyoblenie połączenia ściany i chudziaka, na które również aplikuje się ten sam rodzaj materiału izolacyjnego, aby wkleić go i przenieść z poziomu chudziaka na pion ściany. Na tak zaaplikowane dwie warstwy izolacji (z pacy lub natryskowo) kładzie się folię budowlaną, warstwę izoacji termicznej i warstwę grubego betonu posadzki. I warto również ten beton posadzki uszczelnić do ściany.

Tak więc taka budowa ma zapobiegać rozpływaniu się wody pod izolacją, bo materiał 2 składnikowy bitumiczno-polimerowy nie leży na chudziaku, ale jest w niego „wmasowany, wklejony”, a ponadto jest wyciągnięty na ścianę po zaokrągleniu fasety. A już sama faseta również jest wykonywana z zaprawy izolującej taki narożnik.

W przypadku kamienic mur ceglany ma swój urok, oraz swoją grubość i charakter. W nowoczesnym budownictwie bloczki sylikatowe czy betonowe nie mają nic z tej elegancji, są jedynie przyczyną ogromnych kłopotów właścicieli czy inwestorów. Na ukończeniu budowy, lub niedługo po przekazaniu obiektu okazuje się, że woda zniszczyła ogromną ilość pracy, a na dodatek każe wykonać dodatkowy ogrom pracy remontowej.

Latami ukrywająca się woda pod posadzką tak nawilża bloczki, że te dosłownie rozpadają się. Sole i wypłukane związki tak niszczą tynki, że te odpadają całymi płatami niszczone w procesie podciągania kapilarnego.

Konstrukcja posadowiona na płycie fundamentowej

I na koniec wyobraźmy sobie, że budynek taki jest posadowiony na płycie fundamentowej o grubości ok 35 cm. Pod całym obiektem jest taka właśnie warstwa betonu, więc żadna woda nie przedostanie się spod spodu. Ściany wykonane są z żelbetu, więc również nie nasiąkną wodą. Połączenia płyty i ścian są szczelne, więc woda gruntowa nie wpłynie do pomieszczeń przyziemia. Gdybym budował domy, to tylko i wyłącznie w takiej technologii. I nawet jeśli wziąć pod uwagę, że i takie obiekty przeciekają, to jednak zdecydowanie łatwiej można je naprawić, a sam budulec przeważnie nie jest podatny na nasiąkanie i niszczenie tak szybko i w takim stopniu jak niezabezpieczone od wody bloki Silki.

Referencje Inblock

Jeśli potrzebują Państwo użyć naszych referencji, aby przekonać kogoś do współpracy z naszą firmą, poniżej zamieszam całą galerię skanów tych dokumentów. W związku z tym, że ten artykuł dotyczy uszczelnienia przecieków spod posadzki i iniekcji w grunt, w tym miejscu udostępniam także plik pdf referencji za uszczelnienie właśnie tej części konstrukcji, która można pobrać i posługiwać się nimi podczas przygotowań do współpracy z firmą Inblock sp. z o.o.

Referencje Inblock WM_Wiktorska18 przesłona w gruncie otwory w ścianach

 

Masz pytania? Pisz na adres kontakt@inblock.com.pl

mgr inż. Mateusz Furs

manager ds. iniekcji